SIDADE DÍLI SAI SENTRU NEGÓSIU BA NEGOSIANTE SIRA

Díli ne’e hanesan sujeitu ida ne’ebé morin tebes iha ema hotu nia fuan. Iha sidade ida ne’e ema hotu mai hosi grupu no étniku oioin. Ita bele hatete katak Díli ne’e sai sentru ba negósiu. Ema barak halo negósiu boot no ema barak mós halo negósiu ki’ik sira. Iha ne’e, sei haree liu ba valór negosiante ki’ik sira ne’ebé luta ba ida-idak nia fronteira moris.

Ita ko’alia kona-ba negósiu, la’ós refere de’it ba ema ne’ebé mak loke loja boot sira maibé refere mós ba ema hirak ne’ebé fa’an sasán iha mini merkadu no dalan ninin sira. Objetivu hosi negósiu ki’ik hanesan dalan alternativa ida atu suporta nesesidade kuotidiana. Maluk hirak ne’ebé halo negósiu ki’ik hanesan suku sapatu, fa’an sasán; modo, bee, pulsa, sigaru, aifuan, hás, no dudu gerobak to’o ain-tuban nakfera, kabun-kulit namkurut, isin-dois, kamiza no kalsa nakles, xinelus sai mihis no kotu tanbá de’it hahán bikan ida ne’ebé bele hán iha meudia no kalan. Ida ne’e la signifika katak sira laiha valór moris maski ki’ik tebes iha mundu nia matan.

Ohin loron, sidade Díli rame tebes ho negosiante ki’ik sira, liliu ba labarik ki’ik sira ne’ebé mak esforsu a’an makaas ba moris hodi fa’an sasán ba-mai iha sidade laran. Halo sidade ne’e sai folin no iha sentidu boot tebtebes. Karik ita bele dehan, labarik sira ne’e abandonadu? Ne’e loos maibé tanbá ezijénsia nesesidade lorloron, obrigadu sira tenki la’o makaas la hatene kole, hamlaha, kalan eh loron. Fatin mahon mak ema seluk no loja nia varanda mak lidun di’ak atu hanawa, toba no dada i’is.

Dalaruma, sira hamlaha no dukur. Sira laiha ona foku ba iha dalan no transporte ne’ebé halo movimentu ba mai bainhira sira la’o. Tanbá ne’e, ita-nia kolega balun ne’ebé kondúz karreta no motor soke mate tiha labarik no ikus mai lakon sira-nia moris. Liliu alin mane Frenki ne’ebé mate iha loron 13/10/2022. Husu boot, atu motorista sira nafatin respeita maluk negosiante ki’ik sira iha Díli laran bainhira lori karreta ka motor.  

“Alin Frenki, ó-nia hás iha masa-laran ne’ebé fakar sei lori matabeen no tristeza boot ida ba família. Ó-nia destinu remata ona ho negósiu ki’ik ne’e. Ó-nia klamar sei moris nafatin. Ami reza ba ó atu hetan naroman foun ida no hein katak ó rasik sei fila hikas mai hodi hili ó-nia hás ne’ebé nakfakar iha Estrada laran.” Deskansa ho paz.

-          - Amb Juandi

Comoro, 15 Oct. 2022